بررسی اثر تراکم بوته بر روند رشد دانه ژنوتیپ های جو (hordeum vulgare l.) در شرایط دیم

به منظور بررسی اثرات تراکم بذر بر روند رشد دانه ژنوتیپ های جو، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با استفاده از سه ژنوتیپ جو (ایذه، دو پر محلی و wi2291) و پنج تراکم بذر (100 ، 200 ، 300 ، 400 و 500 دانه در متر مربع) در سال زراعی 86- 1385 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خرم آباد اجرا گردید. برای برآورد مؤلفه های رشد دانه، پس از گرده افشانی طی هشت مرحله نمونه برداری با فواصل زمانی پنج روزه، وزن خشک تک دانه اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که وزن سنبله با تعداد سنبله در متر مربع (**82/0- =r) و سرعت پر شدن با مدت پر شدن دانه (**78/0- =r) همبستگی منفی و بسیار معنی دار داشتند. همبستگی بین سرعت پر شدن دانه و عملکرد دانه منفی و بسیار معنی دار (**44/0- =r) و همبستگی بین مدت پر شدن دانه و عملکرد دانه غیر معنی دار بود. عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن هکتولیتر و تعداد سنبله در متر مربع همبستگی مثبت و معنی دار و با سرعت پر شدن دانه همبستگی منفی و معنی دار داشت. روند تغییرات وزن خشک تک دانه هر سه ژنوتیپ جو نشان داد که بیش ترین وزن خشک تک دانه مربوط به تراکم 100 دانه در متر مربع و کم ترین وزن تک دانه ژنوتیپ یاد شده مربوط به تراکم 400 دانه در مترمربع بود. سرعت پر شدن دانه ژنوتیپ ها بین 213/1 تا 333/1 میلی گرم بر روز و به ازاء تراکم های مختلف بذر بین 321/1 تا 161/1 میلی گرم بر روز و برای اثر متقابل ژنوتیپ و تراکم بین 070/1 تا 620/1 میلی گرم بر روز متغیر بود. مدت پر شدن دانه ژنوتیپ ها بین 72/33 تا 72/38 روز و برای تراکم های مختلف بذر بین 70/32 تا 94/39 روز و برای اثر متقابل ژنوتیپ و تراکم بین 20/29 تا 38/45 روز در نوسان بود. به نظر می رسد در مناطق با شرایط آب و هوایی همراه با تنش های خشکی آخر فصل، استفاده از ارقام با سرعت پر شدن بیش تر دانه ارجحیت دارد.